Het voormalige Vixia bedrijventerrein in het centrum van Spaubeek, gemeente Beek, is sinds begin dit jaar dé nieuwe thuisbasis voor jong en oud. Op deze plek aan de Musschenberg is namelijk een Brede Maatschappelijke Voorziening (BMV) gerealiseerd, waarvan meer dan 25 partijen gebruik zullen maken. Van een integraal kindcentrum, diverse verenigingen, een sportaccommodatie en een multifunctioneel centrum tot een gezondheidscentrum, horeca en overige voorzieningen. Om al deze gebruikers een ‘eigen plek’ te bieden, heeft bureau ARCHITECTENZAAK een ensemble van kleine gebouwtjes ontworpen, die ontspannen tegen elkaar leunen. 

Het is een uniforme materialisatie: architectuur én kleur smeden alle gebouwen samen tot één BMV. De bijzondere gevelschil, geïnspireerd op de Kunradersteen, is speciaal voor dit project ontwikkeld door MBI De Steenmeesters.

Voor het ontwerp werd een architectenprijsvraag uitgeschreven. In totaal vijf architectenbureaus mochten een pitch voor de nieuwbouw houden, op basis van het Programma van Eisen (PvE) van de gemeente Beek. “Behalve functionele parameters zoals de diverse gebruikers en hun gewenste ruimtes/vierkante meters stonden in het PvE ook kwalitatieve eisen voor energieverbruik, akoestiek en hygiëne beschreven”, vertelt Mark Feron, partner en architect bij ARCHITECTENZAAK. “Belangrijk was bovendien het relatieschema, waarbij van te voren is verkend welke gebruikers nauwe verbanden hebben en/of functies kunnen delen. In diverse schematekeningen hebben wij onze ideeën hierover toegelicht.”

“Waar de meeste BMV’s sterk onderwijsgerelateerd zijn, komen in dit project alle relevante dorpsfuncties samen”, vertelt Feron. “Het gebouw vormt een nieuwe dorpskern voor Spaubeek, waar jong en oud terecht kunnen voor zorg, onderwijs, sport en ontspanning. Om deze functies slim te clusteren maar toch hun eigen identiteit te laten behouden, hebben wij gezocht naar ‘eenheid in verscheidenheid’. Geïnspireerd door het typische straatbeeld van de Limburgse dorpen hebben wij de BMV vormgegeven als een verzameling van eigentijdse en bijna organisch gegroeide gebouwtjes, die ogenschijnlijk willekeurig en ongedwongen tegen elkaar leunen. Dankzij deze opzet werd tevens een compact gebouw mogelijk en konden we zoveel mogelijk ruimte rondom vrijhouden voor vergroening. Dankzij de gunstige verhouding tussen binnen- en buitenoppervlakte worden grote thermische en energetische voordelen behaald, terwijl de vorm ruimte bood voor een gezamenlijke en dubbelhoge foyer. In dit hart van de BMV wordt de interactie tussen gebouwfuncties én bezoekers maximaal gestimuleerd. Datzelfde geldt voor het buurtplein aan de voorkant. Dit buurtplein wordt omzoomd door een grote en parkachtige bloementuin, die aan de harmonieus overgaat in een tiny forest (speelbos) voor de basisschoolkinderen.”

De eenheid komt ook tot uiting in een uniforme architectuur. Het complete gebouw is in één materiaal opgetrokken. Gekozen is voor een betonnen metselsteen met een minerale toplaag, geïnspireerd op de Kunradersteen, die ARCHITECTENZAAK en MBI De Steenmeesters speciaal voor dit project hebben ontwikkeld. 

“De BMV is gebouwd in het Geleenbeekdal, tegen de helling van het Plateau van Schimmert”, vertelt Feron. “De Romeinen hebben reeds ontdekt dat in de ondergrond van dit plateau een bruikbaar bouwmateriaal te vinden was, de Kunrader kalksteen, waarmee tal van gebouwen in deze regio zijn uitgevoerd. Wij wilden deze historische kwaliteit graag terug laten komen in onze nieuwbouw, maar anno 2022 is de steen nog maar beperkt verkrijgbaar. Er is nog maar één kleine groeve operationeel, die de steen slechts op beperkte schaal delft. Daarom hebben wij gezocht naar een hoogwaardig, maakbaar en betaalbaar alternatief, dat wij vonden bij MBI.”

“MBI heeft onder andere de langformaat gevelsteen GeoStylistix in haar assortiment, waarvan wij zeer gecharmeerd zijn”, vertelt Feron. “Kon zij misschien een variant op deze steen maken, op basis van het materiaal en de kleur van de Kunradersteen? De steenmeesters hebben deze uitdaging met beide handen aangegrepen. Vervolgens is een fijne samenwerking ontstaan, waarbij wij letterlijk met het zand en andere materialen uit de Kunrader steengroeve naar de producent in Kampen zijn gegaan. Hier hebben de steenmeesters in hun laboratorium diverse monsters gemaakt, om de minerale toplaag van de GeoStylistix in de juiste kleurschakering te krijgen. Deze inspanningen hebben uiteindelijk geleid tot een unieke nieuwe kleur: Limestone Yellow. Om de uitstraling van de historische Kunradersteen perfect te evenaren, zijn de metselstenen uitgevoerd in verschillende genuanceerde schakeringen, van licht- naar donkerbeige tot witgeel en met grijze en donkere tinten. Bovendien zijn de stenen in diverse formaten uitgevoerd.” 

GeoStylistix Limestone Yellow, coloured by ARCHITECTENZAAK maakt inmiddels standaard onderdeel uit van het assortiment van MBI De Steenmeesters, aldus Feron. “Recent is ook een eerste villa in Heerlen met deze unieke steen uitgevoerd.”