‘Laat de generalist niet uitsterven’

We zijn in gesprek met Hans Zwetsloot van STOL architecten in Lisse, het bureau dat hij al sinds 2005 met zijn compagnon Chris Warmenhoven runt. Er zijn 18 medewerkers werkzaam. Als we met Hans over het vak praten, dan is hij meteen helder. “De architect die naast zijn eigen vak ook generalist is, sterft uit: een slechte zaak. Waar is toch de ouderwetse ‘bouwpastoor’ van vroeger gebleven? Kortom, kan de architect van nu nog wel de centrale regie nemen of laat hij zich die rol afpakken?”

Hans vertelt dat Chris en hij dat juist wel doen. “Uiteraard zeggen wij daarbij ook dat je altijd ‘moet meedenken met de klant’, maar wij laten de klant juist ook meedenken met ons. Dat zorgt voor veel meer interactie en betrokkenheid van de klant bij het proces. En dat is belangrijk, want die klant is meestal ook de eindgebruiker en is daarom juist op zoek naar ‘persoonlijk maatwerk’. Of dat nu een complex logistiek bedrijfsgebouw of een villa is, maakt daarbij eigenlijk niet uit. Daarbij is architectuur een belangrijk onderdeel, maar er spelen eigenlijk nog veel meer factoren een rol. Denk aan: functionaliteit, bouwmethodiek, (bedrijfs)logistiek en (kosten)efficiency, regelgeving, vergunbaarheid, installaties, duurzaamheid en energiesystemen et cetera.”

“Om tot dat ‘persoonlijke maatwerk’ te kunnen komen moet je – als architect – daarom een behoorlijk basisniveau van al die aspecten hebben om in zo’n proces de ‘lead’ te kunnen nemen”, zo vervolgt Hans. “Dit geldt zowel in het ontwerpproces als tijdens de uiteindelijke realisatie. Er zijn tegenwoordig zoveel partijen, die elk hun eigen inbreng hebben. Iemand moet van te voren dus al een basisontwerp kunnen maken dat op al die aspecten op hoofdlijnen klopt en dat in het verdere uitwerkingsproces zoveel mogelijk overeind blijft. Die ‘iemand’ behoort wat mij betreft de architect te zijn. Die zou, als ‘generalist’, vanaf het begin de regie moeten kunnen nemen en het hele project continu en in alle stadia in z’n kop moeten hebben en dat blijven bewaken.”

Als Hans wordt gevraagd of hij dan die ‘generalist’ is, is zijn antwoord helder. “Ja. En daarbij tracht ik altijd ‘flexibel eigenwijs’ te zijn. Ik ga altijd uit van ‘eigen’ wijsheid, maar ben bereid om die wijsheid ter plekke aan te passen op basis van de juiste argumenten van anderen. Maar kom dan wel met argumenten, want ‘Dat is toch logisch?’ is wel het aller-slechtste argument. En laat de eventueel in te schakelen adviseurs of specialisten vooral ook uitleggen waarom iets op een bepaalde manier zou moeten en dan liefst op zo’n manier dat zelfs de klant het kan begrijpen. Dat laat hen op de toppen van hun kunnen opereren en geeft veelal ook het beste resultaat.”

Een ‘generalist’ word je dus niet zomaar. Daar moet je – wat Hans betreft – dan ook wel wat voor willen doen. In bescheidenheid heeft hij dan ook drie nuttige adviezen voor beginnende architecten. “Wees – net als wij – ‘flexibel eigenwijs’. En dan tweede, durf je ontwerpgedachtes – aan tafel live schetsend – met de klant te delen om zodoende tot maximale interactie te komen. Creëer een gezamenlijk draagvlak voor het basisidee van waaruit verder dan  weer geoptimaliseerd kan worden. Durf met conceptschetsen te communiceren en neem je klant mee in je denkproces.”

“Wees verder leergierig en zorg dat je basiskennis op orde is, in alle facetten van het bouwproces. En als je iets niet weet? Ga dan uit van het Pippi Langkous-credo: ‘Ik heb het nooit gedaan, dus ik zal het wel kunnen’, maar denk daarbij vooral niet alles zelf al te weten. Anders gezegd: laat je als architect ook altijd op de toppen van je kunnen uitdagen! Juist dan blijf je relevant en kun je van grote toegevoegde waarde zijn.”