Studiocultuur, zoektocht naar menselijke verbinding

In een blogreeks voor ArchiComm bespreekt creatief directeur Geoffrey Timmer van Colliers actuele thema’s en onderwerpen die van invloed zijn op het proces en de cultuur waarbinnen ontwerpen tot stand komen. Hij ziet de werkplek en de werkomgeving als het terrein waarbinnen actuele thema’s snel zichtbaar worden of een kans krijgen zich te ontplooien. De tweede bijdrage staat in het teken van studiocultuur.

Na de coronapandemie is het voor werkgevers lastig gebleken om hun personeel weer naar kantoor te krijgen. De weerstand tegen de terugkeer naar kantoor, een onderwerp dat sindsdien vaak in de media de kop opsteekt, is mijns inziens een weerstand tegen de verplichting, niet tegen het weerzien met collega’s of het werken in teamverband. Het maken van prachtige kantoorinterieurs is niet de oplossing voor alles; we moeten dieper graven en kijken hoe we kantoorculturen tegemoet kunnen laten komen aan de veranderde behoeften en verwachtingen van medewerkers.

Het bezoek aan de Stockholm Design Week, begin dit jaar, beschouw ik achteraf als een mooi cadeau. Met het complete team waren wij een aantal dagen samen maar buiten de (digitale) werkomgeving waarin wij ons normaalgesproken bevinden, ons kantoor in Amsterdam-Zuid. We voerden gesprekken over de toekomst van onze studio, waarbij ruimte was voor het delen en luisteren naar elkaars behoeften.Een ding werd destijds duidelijk: iedereen voelde dat fysiek samenzijn voor een hechtere band zorgde. Maar waar het samenbrengen van collega’s jarenlang vanzelfsprekend was – iedereen kwam gewoon naar zijn werk – bleek uit de gesprekken in de Zweedse hoofdstad dat mijn collega’s vooral behoefte hebben aan specifieke momenten, met een duidelijke aanleiding, om samen te komen.

In 2012 startte Google een zoektocht, onder de naam Aristotle, naar ‘het perfecte team’. Na twee jaar onderzoek onder verschillende Googlemedewerkers kwam psychologische veiligheid als een van de belangrijkste punten naar voren. En daar komt de studiocultuur om de hoek kijken, want psychologische veiligheid komt tot stand in een omgeving waar individuen zich in staat voelen om hun gedachten te uiten, vragen te stellen en kwetsbaarheid te tonen zonder angst voor veroordeling of represailles.

De fysieke ruimte heeft grote invloed op de vraag of gebruikers zich met elkaar verbonden voelen, denk maar aan een stadion of theater. Na de ervaring in Stockholm en mijn research realiseer ik me meer dan ooit dat we als ontwerpers niet alleen het interieur moeten vormgeven op een manier die ten goede komt aan de studiocultuur, door bijvoorbeeld specifieke keuzes in kleur en materialen en het programmeren van de ruimte. Ook het organiseren van momenten tijdens de werkdag die voor iedereen binnen het bedrijf of team de moeite waard zijn om bij aanwezig te zijn, zijn cruciaal voor een optimale studiocultuur.  

Op kantoor aanwezig zijn, zorgt niet automatisch voor verbinding. Ik durf zelfs te stellen dat de mengvorm van thuis en op kantoor werken zorgt dat mensen weliswaar de ruimte delen op de dagen dat ze op de zaak zijn, maar dan zó opgaan in hun werkzaamheden en vergaderingen, of anders gezegd: vervallen in de routines die nu eenmaal op een werkvloer ontstaan, dat er letterlijk en figuurlijk weinig ruimte is voor betekenisvol contact. Verbinding tussen collega’s begint met het erkennen en tegemoetkomen aan de sociale verwachtingen van je mensen. Het ontwerp van het interieur speelt daarbij een belangrijke en nieuwe rol. Want het moet worden afgesteld op de gedeelde overtuigingen en waarden van het personeel. Veel werknemers voelen zich niet op hun gemak in een kantoortuin. Voor (hoog)sensitieven is het te lawaaiig en de vraag is of je je wel kwetsbaar durft op te stellen in een omgeving waar iedereen je kan horen. Een omgeving ontwerpen die zowel fysiek als psychologisch veilig aanvoelt zorgt ervoor dat mensen kunnen excelleren binnen het bedrijf. Een mooie uitdaging die we bij Colliers met beide handen aangrijpen.