Les Trèfles: school levert energetische prestaties én… bewustwording!

Prijswinnend concept in Anderlecht

In 2017 werd het markante gebouw ‘Les Trefles’ in Anderlecht in gebruik genomen. Deze school plus sportcomplex biedt plaats aan 750 kleuters en scholieren maar fungeert ook als pleisterplaats voor sportclubs en verenigingen. Voor het ontwerp van dit opmerkelijke gebouw, een slimme combinatie van passiefbouw, duurzaamheid, pedagogie én groenvoorzieningen, ontving Árter Architects uit Brussel de Batexprijs. Mutec stond in voor de waterdichting.

Sinds 2017 heeft Anderlecht er een nieuwe gemeentelijke school bij: ‘Les Trèfles’, een passieve kleuter- en lagere school met sportzaal met een capaciteit van 750 leerlingen. Het gebouw, ontworpen door architectenbureau Árter, heeft daarbij een duidelijke missie.

Het project wil niet alleen een voorbeeld zijn qua energetische prestaties en andere duurzaamheidsaspecten maar eveneens de bewustwording van kinderen, ouders en leerkrachten stimuleren door hen de juiste reflexen aan te leren om zuinig met energie om te springen. Duurzaamheid werd op die manier een cruciaal onderdeel van het pedagogische project.

De algemene opbouw van ‘Les Trèfles’ doet denken aan een klavertjevier of ‘trèfle à quatre feuilles’, wat meteen de nieuwe naam verklaart. In het midden van elk klaverblad bevindt er zich een cirkelvormige speelplaats, in het hart de opdeelbare cafetaria, op het dak een looppiste.

De gevel van het complex bestaat uit panelen in ‘evoluerende‘ kleuren en elke cirkel heeft zijn eigen kleurtoon, waarmee elke groep kinderen zich makkelijk kan identificeren. Het ontwerp zou geïnspireerd zijn op het onderzoek van professor Mitsuru Senda dat ons leert dat doelbewust gekozen ronde vormen tot 20% meer beweging stimuleren bij de leerlingen. Bovendien bekomt men zo ook een grotere benutbare vloeroppervlakte voor eenzelfde gevelontwikkeling ten opzichte van een rechthoek volgens architect Patrick Vonck, directeur van Árter.

De circulatie werd dan ook zorgvuldig bestudeerd. Er werden geen trappen voorzien, maar er werd gewerkt met drie niveaus die door middel van bruggen en zachte hellingen met elkaar verbonden zijn. Hierdoor zijn ze makkelijk bereikbaar voor personen met beperkte mobiliteit en voor ouders met kinderwagens.

Het project werd geselecteerd als laureaat van de projectoproep ‘Voorbeeldgebouwen 2021’ georganiseerd door Leefmilieu Brussel-BIM. De school en turnzaal worden immers gekenmerkt door vooruitstrevende energetische voorzieningen en milieuprestaties die ruim voldoen aan de passiefnorm.

Bovendien werden alle bouwknopen gedetailleerd en gesimuleerd met berekeningssoftware in functie van de noodzakelijke isolatie en luchtdichtheid van de gebouwschil. Het passiefgebouw evolueert zo richting nulenergie. Een WKK bijgestaan door de verwarmingsinstallatie produceert het sanitair warm water van de turnzaal.

De keuze van alle bouwmaterialen werd bepaald op basis van een ‘Life Cycle Assessment’ (LCA), waarbij de totale milieubelasting van een product gedurende de hele levenscyclus wordt berekend. Zo is de Rockpanel Chameleon gevelbekleding voorzien van een kristallaag die effect heeft op de kleurbeleving afhankelijk van het perspectief en de werking van het zonlicht. BREEAM kende hiervoor een A+ rating toe aan de gevel.

Dankzij de toetreding van heel wat natuurlijk licht is de klas gedurende 80% van de schooltijd onafhankelijk van kunstlicht. De driedubbele beglazing in het gebouw wordt voorzien van een ingebouwd zonweringsysteem achter een vierde glasplaat, terwijl een lichtvoeler het artificieel licht van de klassen regelt al naargelang het beschikbare daglicht. 

De gebouwen hoeven overigens niet gekoeld te worden. In de zomer wordt oververhitting vermeden door middel van een free cooling- en night coolingsysteem met warmtewisselaar en natuurlijke ventilatie. In de winter worden de zonnewinsten benut met behulp van de zonnefactor van de beglazing.

Naast groendaken en -gevels die zorgen voor meer biodiversiteit werden er enkele moestuinen bewaard die al vóór de bouw van het project aanwezig waren. Twee regentonnen zorgen voor de inzameling van regenwater vanaf de groendaken en maken hergebruik mogelijk voor het sanitair en het begieten van de directe omgeving.

Deze watertonnen voorzien in 37% van het waterverbruik van het project. Voor de waterdichting onder de daktuinen werd er beroep gedaan op de firma Mutec. Het dakoppervlak met totaaloppervlakte van circa 7.000 vierkante meter werd voorzien van een verkleefde dakopbouw bestaand uit:

– een bitumineus dampscherm;

– twee lagen PIR isolatie van telkens 15 centimeter, volledig verkleefd met Elevate I.S.O Twin Pack lijm;

– een Elevate UltraPly TPO-membraan van 1,5 millimeter.

De dakbedekking die werd gebruikt is het UltraPly TPO membraan van Elevate. Voordien kenden we dit merk onder de naam Firestone daksystemen. Onlangs werd Firestone overgenomen door Holcim, pionier in bouwoplossingen. De nieuwe merknaam Elevate werd bekendgemaakt in juli 2022. De afgelopen 40 jaar heeft Firestone daksystemen een sterke basis opgebouwd. Nu, als Elevate, biedt men een hernieuwde inzet voor slimme, veilige en duurzame dakbedekkingsoplossingen. 

De eenlaagse EPDM- en TPO-dakbedekkingsmembranen van Elevate bieden een betrouwbare en duurzame oplossing voor deze wijze van verwerking. Ze zijn robuust, eenvoudig te installeren en te onderhouden en zijn perfect geschikt voor extensieve groendaktoepassingen. Hun uitstekende weersbestendigheid en hun vermogen om zeer hoge en zeer lage temperaturen te weerstaan, vertaalt zich in een dakbedekkingsoplossing met een uitstekende duurzaamheid.

Zowel de RubberGard EPDM- als de UltraPly TPO-membranen van Elevate hebben met succes de EN 13948 – weerstand tegen worteldoorgroei – en de FLL-worteldoorgroeitest (Duitse richtlijn van het FLL, Forschungsgesellschaft Landschaftsentwicklung Landschaftsbau, in Nederland Stichting Bouwresearch, SBR) doorstaan. Ze zijn ook bestand tegen het voetverkeer dat gepaard gaat met eventuele onderhoudswerkzaamheden, iets wat elk groendak op een bepaald moment nodig heeft. 

Neem contact op met specialist dhr. Eddy Harthoorn (+31 70 219 50 86) voor meer informatie over de Elevate dakbedekkingsystemen.