VERZINKT STAAL EN DUURZAAM BOUWEN

Oplossingen voor een circulaire economie

Het Energie Kenniscentrum Leeuwarden is gebouwd op de voormalige vuilnisbelt Skinkeskâns ten westen van Leeuwarden. Dit innovatieve kantoorgebouw maakt deel uit van een energiecampus en zal een breed scala van onderzoeks- en kennisinstituten op het gebied van duurzaamheid huisvesten en is architectonisch in het landschap geïntegreerd. Het centrum heeft een aanpasbare fundering en werd gebouwd met de nadruk op circulariteit van ontwerp en materiaalkeuze.

Bart Cilissen van Achterbosch Architecten heeft hun benadering van circulariteit beschreven. “Het belangrijkste leidende principe was: gebruik je verstand en zorg dat je niet terechtkomt in het ‘moeras’ van duurzaamheidscertificaten. De focus was op de juiste keuze van bouwmaterialen en de toepassing daarvan. Circulariteit zichtbaar maken, zo zou je het kunnen beschrijven. Als architecten proberen wij bij elk project zoveel mogelijk circulair te denken. In de ontwerpfase moet je ook denken over het hergebruik van de bouwmaterialen die zijn gebruikt. Als het gebouw uiteindelijk is ontmanteld, kan de volledig verzinkte staalconstructie worden losgeschroefd.”

De motivatie van de architecten voor de keuze van verzinkt staal voor de gehele constructie, was sterk gericht op de eenvoud ervan en sympathie voor de omgeving… 

“We hebben met opzet gekozen voor verzinken in plaats van een poedercoaten, zodat je zo zuiver mogelijk omgaat met het materiaal.  Mensen zijn in eerste instantie verrast dat het staal ‘geen kleurtje heeft’, maar als je het verhaal erachter vertelt, gaan ze er onmiddellijk in mee. Ik hou van die grijze tint die perfect past bij het vergrijzende hout van de lamellengevel. Bovendien hebben we overlegd met de bewoners in het naburige dorp, die bang waren dat dit gebouw zou oprijzen als een soort lampion bovenop de heuvel. Daarom hebben we gekozen voor een houten gevel die in de loop van de tijd veroudert. Het verzinkte staal reflecteert in zekere mate een lichte of donkere dag en absorbeert de kleur van de omgeving”, aldus Bart Cilissen. 

De architecten zochten waar mogelijk naar prefaboplossingen. Het verzinkte staal werd als een meccano in elkaar gezet, de vloer en gevels zijn opgevuld met houtskeletelementen en het plafond bestaat uit geperforeerde
profielen.

Een andere doelstelling was een zo licht mogelijk gebouw. Bouwen op een vuilnisbelt was een specifieke uitdaging. Het afval is bedekt met een folie die niet kon worden beschadigd, dus zware funderingen waren niet mogelijk.

Het gebouw drijft op betonplaten die zijn geplaatst op de folie in een zandbed. De 108 stalen kolommen werden vrij geplaatst met elke kolom op zijn eigen betonplaat. Voor een licht en circulair gebouw was een combinatie van staal en hout een vanzelfsprekende keuze. Beton werd voor de constructie van het gebouw niet gebruikt.